Pes Planus Tedavisi

Pes planus, halk arasında düz tabanlık olarak bilinen, ayak kemerinin normalden düşük olması ya da tamamen kaybolması durumudur. Sağlıklı bir ayakta iç kısımda kavis bulunur.

Bu kavis, hem vücut ağırlığını dengeler hem de yürürken darbeyi yumuşatır. Ancak düz tabanlıkta bu kavis yeterince gelişmez ya da yok olur. Sonuç olarak ayak tabanı yere neredeyse tamamen temas eder.

Düz tabanlığın en önemli belirtisi ayağın yere tamamen basmasıdır. Bunun yanında şu sorunlar da görülebilir: Uzun süre ayakta kalınca ayak ve bacak ağrısı, yürürken çabuk yorulma, ayakkabılarda dışa doğru aşınma, topuk-bilek ve diz ağrısı, bazı kişilerde bel ağrısı şeklinde olabilir.

Şikâyetlerin şiddeti kişiden kişiye değişir. Kimi insanlar düz taban olmasına rağmen hiçbir rahatsızlık hissetmezken, kimileri günlük yaşamda ciddi kısıtlamalar yaşar.

Her düz tabanlık tıbbi tedavi gerektirmez. Özellikle çocuklarda bu durum büyüdükçe kendiliğinden düzelebilir. Ancak bazı kişilerde ağrı, yürüme güçlüğü ve ayak deformitesi gibi şikâyetler ortaya çıkar. İşte bu noktada pes planus tedavisi gündeme gelir.

Pes Planus Tedavisinde Kullanılan Yöntemler

Düz tabanlık tedavisi kişiye özel planlanır. Burada amaç, ağrıyı azaltmak, ayağın doğru şekilde kullanılmasını sağlamak ve ileride oluşabilecek eklem sorunlarını önlemektir. Tedavi yöntemlerini üç ana başlıkta toplamak mümkündür.

Ortez ve Tabanlık Kullanımı

Ortopedik tabanlıklar düz tabanlık tedavisinde en sık kullanılan araçlardır. Kişinin ayağına göre hazırlanan tabanlıklar ayak çukurunu destekler, ağırlık dağılımını dengeler ve ağrıyı en aza indirmeyi hedefler. Hazır tabanlıklar da kullanılabilir; ancak en iyi sonuç için kişisel ölçümlere göre üretilen tabanlıklar tercih edilmelidir.

Egzersiz ve Fizik Tedavi

Ayak kaslarını güçlendiren ve esnekliği artıran egzersizler tedavi sürecinde çok önemlidir. Düzenli yapılan basit egzersizlerle ayak kavisini desteklemek mümkündür. Örneğin:

• Parmak ucunda yükselme
• Ayak parmaklarıyla havluyu kavrama
• Topuk üzerinde yürüme
• Baldır kaslarını esnetme hareketleri

Fizik tedavi uzmanları bu egzersizlerin doğru uygulanmasını sağlayarak iyileşme sürecini hızlandırmayı hedefler.

Yaşam Tarzı Düzenlemeleri

Düz tabanlığı olan kişilerin günlük yaşamlarındaki birkaç alışkanlıklarını değiştirmesi gerekebilir. Fazla kilo ayaklara binen yükü artırır. Bu nedenle sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz ile kilo kontrolü sağlanmalıdır. Ayrıca uygun ayakkabı seçimi tedavinin önemli bir parçasıdır. Destekli, ortopedik tabanlı ayakkabılar ayağı korur ve rahatlatır.

Cerrahi Tedavi

Nadir durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Eğer düz tabanlık ilerlemişse, ağrı dayanılmaz boyutlara ulaşmışsa ve diğer yöntemlerle sonuç alınamıyorsa cerrahi tedavi gündeme gelir. Ameliyat ile ayağın formu düzeltilir ve kavis tekrar oluşturulur. Ancak bu yöntem genellikle son çare olarak düşünülür.

Pes Planus Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Pes planus (düz tabanlık) tedavisi yalnızca tabanlık ya da egzersizden ibaret değildir. Tedavinin başarılı olması için kişinin günlük yaşamında bazı noktalara dikkat etmesi gerekir.

Düzenli Doktor Kontrolü

Her bireyin ayak yapısı farklıdır. Bu nedenle düz tabanlık tedavisinde doktor kontrolü önemlidir. Ortopedi uzmanı düzenli aralıklarla ayağı değerlendirir ve gerekirse tedavi planını günceller. Özellikle çocuklarda ayak gelişimi yakından takip edilmelidir.

Ortopedik Tabanlık Kullanımı

Pes planus tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri ortopedik tabanlıktır. Başlangıçta alışmak zor olabilir, ancak düzenli kullanımda ağrı azalır ve ayak yapısı desteklenir. Tabanlıkların ömrü sınırlı olduğu için belirli aralıklarla yenilenmesi gerekir.

Düzenli Egzersiz

Ayak kaslarını güçlendiren egzersizler düz tabanlık tedavisinin önemli bir parçasıdır. Düzenli egzersiz hem ağrıyı azaltır hem de ayağın doğal kavisini destekler.

Doğru Ayakkabı Seçimi

Yanlış ayakkabı kullanımı şikâyetleri artırabilir. Sert tabanlı, dar ya da yüksek topuklu ayakkabılar yerine:

• Ortopedik tabanlı, destekli ayakkabılar tercih edilmelidir.
• Spor sırasında ayak yapısına uygun spor ayakkabıları kullanılmalıdır.
• Çocuklarda esnek ve ayağı saran modeller seçilmelidir.

Kilo Kontrolü

Aşırı kilo ayaklara fazla yük bindirir ve tedavinin etkisini azaltır. Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz ile kilo kontrolü sağlanmalıdır. Özellikle çocuklarda obezite, düz tabanlık sorununu daha belirgin hale getirebilir.

Günlük Yaşamda Alınacak Önlemler

• Uzun süre ayakta kalmaktan kaçının.
• Sert zeminlerde uzun yürüyüş yapmayın.
• Gerekirse ayaklarınıza buz uygulayın.
• Dinlenirken ayaklarınızı yukarı kaldırarak dolaşımı rahatlatın.

Sabırlı Olmak

Pes planus tedavisi kısa sürede sonuç vermez. Egzersizler, tabanlıklar ve yaşam tarzı değişiklikleri düzenli şekilde uygulandığında zamanla olumlu etkiler görülür. Dolayısıyla sabırlı olmak ve tedaviye uyum göstermek önemlidir.

Çocuklarda Erken Takip

Çocuklarda düz tabanlık çoğu zaman büyüdükçe düzelir. Ancak kalıcı vakalar da olabilir. Ebeveynler çocuklarının yürümesini ve ayakkabı aşınmalarını takip etmeli, gözlem sonuçlarına göre doktora başvurmalıdır.